Rodzaje tkanin: włókna naturalne, sztuczne i syntetyczne Braunhousehold.com — Jak dbać o ubrania? — Rodzaje tkanin: włókna naturalne, sztuczne i syntetyczne?

Encyklopedia wiedzy o ubraniach, cz. 1. Klasyfikacja materiałów   1.   Materiały naturalne       1.1.   Bawełna       1.2.   Wełna       1.3.   Jedwab       1.4.   Len       1.5.   Skóra 2.   Materiały sztuczne       2.1.   Wiskoza       2.2.   Lyocell       2.3.   Modal       2.4.   Acetat       2.5.   Cupro 3.   Materiały syntetyczne       3.1.   Poliester       3.2.   Poliamid       3.3.   Akryl       3.4.   Elastan Lyocell, acetat, akryl, poliamid – co to takiego? Czym różnią się materiały sztuczne od syntetycznych? Jakie są ich właściwości, jak je pielęgnować i co wybierać podczas zakupów? Oto przewodnik po rodzajach materiałów stosowanych współcześnie w przemyśle odzieżowym.    Rodzaje materiałów. Materiały naturalne Materiały, z których szyjemy ubrania, możemy podzielić najogólniej na naturalne, syntetyczne i sztuczne. Do naturalnych zalicza się materiały uszyte z włókien pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego.    Bawełna – właściwości i pielęgnacja Bawełna jest najpopularniejszym rodzajem materiału, znanym od tysiącleci. Do Europy przybyła w czasach średniowiecza z Bliskiego Wschodu. Obecnie krzewy bawełny (z których pozyskuje się włókna) są uprawiane niemal na wszystkich kontynentach – z wyjątkiem Antarktydy.  Ogromnymi zaletami bawełny są wysoka higroskopijność (czyli zdolność do pochłaniania wilgoci) oraz duża odporność na rozciąganie, co sprawia, że rzeczy uszyte z tego materiału są trwałe. W zależności od rodzaju splotu i grubości może ona grzać lub chłodzić, dzięki czemu świetnie sprawdza się i zimą, i latem. Dodatkowo nie powoduje podrażnień ani nie uczula, przez co idealnie sprawdza się jako tkanina na bieliznę czy ubranka dziecięce.  Ubrania z bawełny nosi się bardzo wygodnie. Jest to przewiewny materiał, który nie zwiększa efektu pocenia się. Z tego względu ubrania wykonane z bawełny polecane są szczególnie dla noworodków, niemowląt i małych dzieci. Nadają się zarówno do noszenia na co dzień, jak i na bardziej formalne okazji: robi się z nich i luźne T-shirty, i oficjalne koszule.  Ważną zaletą ubrań bawełnianych jest ich łatwa pielęgnacja. Mogą być prane w pralkach automatycznych w temperaturze 40-60 stopni z wykorzystaniem ulubionych detergentów. Po praniu wystarczy ubrania odpowiednio strzepnąć i powiesić do wyschnięcia. Niektóre z nich, w zależności od splotu i rodzaju ubrania, mogą nawet nie wymagać prasowania. Większość bawełnianych ubrań dobrze jest jednak wyprasować, żeby lepiej wyglądały.     Wełna i jej rodzaje Wełna jest pozyskiwana poprzez golenie sierści zwierząt, między innymi owiec, lam, kóz czy królików. W zależności od źródła pozyskania wełny możemy wyróżnić kilka najbardziej wartościowych jej rodzajów.   Czytaj także: Jak prać i prasować różne rodzaje wełny? Wełna merino jest pozyskiwana ze specjalnej odmiany owiec – merynosów. Ze względu na swoją strukturę długie, sprężyste i cienkie włókno praktycznie się nie gniecie, a przy tym jest wyjątkowo miękkie i nie gryzie. Używane jest m.in. do produkcji bielizny termicznej, ale znajdziemy ją również w wyrobach codziennego użytku – swetrach, czapkach czy szalikach. Ze względu na swoje właściwości jest to wełna polecana do ubrań dziecięcych.  Ekskluzywnym rodzajem wełny jest kaszmir, który pochodzi od kóz kaszmirskich. Wełna ta jest wyjątkowo miękka i ma piękny połysk. Właśnie z tego względu wykorzystywana jest do produkcji odzieży, która potrafi sporo kosztować. Dlatego też o ubrania wykonania z kaszmiru powinniśmy szczególnie dbać, by jak najdłużej nam służyły.  Moher wytwarzany jest z wełny kóz angorskich. Jego włókna charakteryzują się dużą lekkością oraz puszystością. Najczęściej używany jest do wyrobu swetrów, kamizelek, szalików i czapek.  Wszystkie rodzaje wełny charakteryzują się dobrą izolacyjnością, dzięki czemu grzeją nas wtedy, kiedy jest taka potrzeba. Dodatkowo włókna są higroskopijne, nie gniotą się bardzo i wolno się brudzą – nie wymagają częstego prania.  Posiadając w swojej szafie ubrania wełniane, warto zaopatrzyć się w golarkę do ubrań. Pod wpływem codziennego użytkowania włókna wełny mechacą się, przez co na ubraniach powstają niezbyt estetyczne kulki, które można usunąć właśnie za pomocą golarki.   Przy pielęgnacji ubrań wełnianych musimy pamiętać o tym, że włókna wełny się rozciągają, zwłaszcza kiedy są zmoczone. Dlatego też najlepiej prać je ręcznie, z użyciem delikatnych detergentów z dodatkiem lanoliny lub używać w pralce specjalnego trybu do prania wełny (jeśli takiej opcji nie mamy, należy wybrać tryb prania ręcznego, z niską temperaturą). Ubrania nie powinny być wyżymane. Po praniu należy je delikatnie wycisnąć z nadmiaru wody i pozostawić do wyschnięcia na płaskiej powierzchni.   Przed przystąpieniem do prasowania tradycyjnym żelazkiem pamiętajmy o przeczytaniu metki, by wiedzieć, jaką temperaturę możemy ustawić. Ubrania wełniane powinny być prasowane na lewej stronie. Przy prasowaniu wełny najlepiej sprawdzi się jednak żelazko z generatorem pary z trybem iCare, dzięki któremu można prasować wełnę bez ryzyka zniszczenia i wyświecenia oraz bez konieczności ustawiania odpowiedniej temperatury. Takim żelazkiem można również prasować w pionie marynarki i płaszcze wełniane, bez zdejmowania ich z wieszaka.     Jedwab – jak o niego dbać, żeby służył jak najdłużej? Włókna jedwabiu są uzyskiwane z kokonów jedwabnika morwowego (hodowlanego) lub dębowego (dzikiego). Różnią się grubością oraz połyskiem – te pochodzące od jedwabników hodowlanych są cieńsze i bardziej błyszczące, przez co są częściej wykorzystywane przy produkcji ubrań czy akcesoriów takich jak apaszki.  Jedwab uznawany jest za materiał ekskluzywny – jest delikatny w dotyku i ma piękny połysk. Z tego względu przyjemnie się go nosi. Idealnie sprawdzi się w sytuacjach formalnych, w których obowiązuje nas dress code. Trzeba jednak o niego szczególnie dbać, by nie uległ zniszczeniu.   Jak zatem pielęgnować jedwabne ubrania? Przede wszystkim powinny być prane w letniej wodzie z dodatkiem detergentów specjalnie przeznaczonych do prania jedwabiu. Materiału nie należy wyżymać, tylko delikatnie odciskać z nadmiaru wody. Ze względu na delikatność materiału jedwab powinien być prany ręcznie lub w pralce automatycznej ustawionej na specjalny program do prania ręcznego lub delikatnego. Po wyjęciu z pralki ubranie jedwabne należy dobrze rozwiesić w zacienionym miejscu – promienie słoneczne bowiem niszczą tę tkaninę.   Jeżeli podczas prania i suszenia powstały zagniecenia, jedwab możemy wyprasować. Jeśli posiadamy tradycyjne żelazko, to ubranie powinniśmy zacząć prasować na lewej stronie, kiedy jest ono jeszcze lekko wilgotne. Należy przy tym pamiętać o niskiej temperaturze prasowania, około 90˚C, i uważać, żeby na materiał nie padały krople wody, które mogą pozostawiać plamy.  Jeśli jesteśmy posiadaczami żelazka z generatorem pary, możemy pozwolić jedwabnemu ubraniu wyschnąć całkowicie i wyprasować je z wykorzystaniem pary. Nie musimy przy tym martwić się o temperaturę – system iCare ustawia automatycznie bezpieczną, najniższą temperaturę, która dzięki wykorzystaniu pary prasuje skutecznie. Żelazka z generatorem pary Braun mają również system zabezpieczający przed kapaniem.    Len – właściwości Tkaniny lniane były wyrabiane już nawet 7000 lat p.n.e. Przez ten czas dopracowano niemalże do perfekcji proces uprawy rośliny, z której wyrabiane są włókna tego materiału.   Ubrania lniane charakteryzują się przewiewnością oraz wysokim komfortem noszenia. Są przyjemne i delikatne, a ze względu na strukturę włókna idealnie sprawdzają się podczas upałów, dodatkowo bowiem ochładzają ciało. Z tego względu ta tkanina idealnie sprawdza się w luźnych koszulach, sukienkach i spodniach. Materiał charakteryzuje się także dobrą higroskopijnością oraz odpornością na rozciąganie.   Len ma jednak również swoje wady. Przede wszystkim bardzo się gniecie. Poza tym podczas prania kurczy się (dlatego lniane ubrania powinny być luźne), a jeśli ma intensywne kolory – blaknie.  Pielęgnacja ubrań lnianych jest bardzo podobna do tych wykonanych z bawełny. Możemy je prać w pralkach automatycznych w temperaturze 40 stopni z dodatkiem ulubionych detergentów. Jeśli nasze rzeczy są wyjątkowo mocno zabrudzone, to do prania możemy dodać odplamiacz, uważając, by nie zawierał chloru, który niszczy włókna lnu. Po wyjęciu z pralki ubranie należy dobrze rozwiesić.   Len najlepiej prasować, gdy jest jeszcze lekko wilgotny. Możemy robić to na prawej stronie materiału. Jeśli pozwolimy ubraniu wyschnąć całkowicie, a mamy żelazko z generatorem pary, to bez problemu możemy je wyprasować nawet na sucho. Warto pamiętać, że len jest odporny na wysoką temperaturę. Podczas prasowania żelazkiem z generatorem pary Braun możemy użyć trybu Turbo, dzięki któremu uporamy się z prasowaniem jeszcze szybciej.    Skóra – jak ją pielęgnować? Skóra jest materiałem pozyskiwanym z powłoki ciał zwierząt. Z tego względu jest to tkanina unikatowa, posiadająca niepowtarzalny charakter oraz dużą wytrzymałość na różnego rodzaju uszkodzenia. Odpowiednio pielęgnowana skóra może posłużyć nam wiele lat. Jej dodatkową zaletą jest fakt, że szlachetnie się starzeje, a oznaki zużycia mogą dodawać jej uroku.  Materiał skórzany jest najczęściej wykorzystywany przy produkcji okryć wierzchnich – płaszczy, kurtek czy też rękawiczek. Używając skóry na co dzień, powinniśmy przestrzegać kilku zasad dotyczących pielęgnacji. Przede wszystkim materiał skórzany nie lubi wody. Z tego względu musimy pilnować, by nie zastała nas ulewa, kiedy mamy na sobie kurtkę skórzaną. Oczywiście ta zasada dotyczy również prania – produktów wykonanych ze skóry nie pierzemy. Jeśli jednak zdarzy się, że zamoczymy skórę, to powinniśmy ubranie rozwiesić na wieszaku i pozwolić, by wyschło naturalnie. Nie można suszyć skóry na grzejnikach, bo może się ona nieodwracalnie pomarszczyć. Jeśli zdarzy nam się zabrudzić materiał skórzany, możemy go wyczyścić wilgotną szmatką i to najlepiej od razu po zabrudzeniu.   Trzeba również pamiętać o tym, że skóry pod żadnym pozorem nie można prasować tradycyjnym sposobem. Jeśli chcemy ją odświeżyć lub pozbyć się zagnieceń, możemy użyć żelazka z generatorem pary, trzymając je w bezpiecznej odległości od materiału i działając tylko parą. Cienką skórę należy prasować w odległości około 20 cm od żelazka, grubszą – około 15 cm.

Rodzaje materiałów. Materiały sztuczne Materiały sztuczne są wytwarzanie od podstaw w laboratorium, jednak surowcem do ich produkcji są składniki naturalne, na przykład celuloza drzewna.   Co to jest wiskoza? Włókna wiskozowe powstają w wyniku chemicznej obróbki celulozy, pozyskiwanej głównie z drzew iglastych – sosen i świerków. Wiskoza jest tkaniną niezwykle przyjemną i przyjazną dla skóry. Nosząc ubrania z tego materiału, możemy mieć pewność, że się nie zgrzejemy ani nie spocimy. Z tego względu idealnie nadaje się na letnie bluzki czy sukienki. Dodana jako domieszka do innych tkanin (np. wełny) sprawia, że ubrania stają się znacznie przyjemniejsze w dotyku oraz noszeniu. Materiał nie wymaga specjalnego traktowania podczas prania – wystarczy pralkę ustawić na temperaturę 40-60 stopni i dodać ulubionych detergentów. Jednak do wad wiskozy zalicza się jej podatność na odkształcenia, przez co ubrania wymagają prasowania. Zadanie to możemy sobie ułatwić, odpowiednio rozwieszając materiał po praniu, a następnie używając żelazka z generatorem pary. Dzięki niemu możemy prasować wiskozę również na prawej stronie, bez obaw o wyświecenie, które może zdarzyć się szczególnie w przypadku ciemniejszych ubrań.   Czym jest lyocell? Lyocell (znany też pod nazwą tencel) jest produkowany z celulozy drzewnej. Przy jego pozyskiwaniu są stosowane substancje bezpieczne dla środowiska, przez co włókna materiału uznawane są za bardziej ekologiczne niż te wiskozowe. Dodatkowo lyocell poddany kompostowaniu ulega biodegradacji w zaledwie 6 tygodni, a przy jego produkcji zużywa się stosunkowo mało wody. Lyocell jest jednym z nowszych materiałów na rynku, ale już podbił serca konsumentów. Jest przyjemny w dotyku, przewiewny, posiada właściwości regulujące temperaturę, dzięki czemu nadaje się do produkcji ubrań na każdą porę roku. Ich zaletą jest bardzo duża wytrzymałość i higroskopijność. Pielęgnacja ubrań z lyocellu jest dość prosta. Mogą być one prane w temperaturze nawet 60 stopni i suszone w suszarkach bębnowych. Niestety, stosunkowo łatwo się gniotą.   Co to jest modal? Modal to włókno produkowane z celulozy drzewnej. Charakteryzuje się przepięknym atłasowym połyskiem oraz dużą odpornością na uszkodzenia. Zaletą modalu jest to, że pochłania aż o 50% więcej wilgoci niż bawełna. Trzeba przy tym zauważyć, że tkanina ta jest oddychająca, co zdecydowanie podnosi komfort noszenia ubrań, zwłaszcza podczas upałów. Dodatkowo materiał nie mechaci się i jest odporny na wszelkie uszkodzenia, w tym spieranie i kurczenie. Pielęgnacja ubrań z modalu nie jest czasochłonna. Pranie wystarczy nastawić na temperaturę 40-60 stopni, do tego dodać ulubione detergenty, a na sam koniec odpowiednio rozłożyć do wysuszenia. Jeśli zrobimy to dobrze, nie będziemy musieli sięgać po żelazko – modal mniej się gniecie niż na przykład wiskoza. Dodatkowo trzeba pamiętać o tym, że ubrania z modalu mogą się rozciągać. Z tego względu nie powinny być wieszane na wieszakach.   Acetat – co to za materiał? Acetat, tak jak wiskoza, powstaje w wyniku chemicznej obróbki celulozy. Różnica pomiędzy przędzeniem tych włókien polega na tym, że w przypadku acetatu płatki celulozowe wrzucane są do acetonu. Do powstałej mikstury dodawany jest olej mineralny. Dzięki temu acetat nie elektryzuje się. Z tego względu materiał ten idealnie sprawdza się jako podszewka spódnic, żakietów czy też marynarek i tam też najczęściej jest spotykany.   Co to jest materiał cupro? Włókna cupro są wytwarzane z celulozy, która znajduje się w nasionach bawełny. Po raz pierwszy ten materiał został wyprodukowany w XIX wieku w Japonii. Łączy najlepsze cechy bawełny oraz jedwabiu. Nosi się go komfortowo – jest oddychający i dobrze reguluje temperaturę ciała. Dotąd najczęściej cupro było wykorzystywane jako podszewki spódnic, żakietów czy marynarek. W ostatnich latach jednak coraz częściej możemy spotkać ten materiał jako główny materiał koszul i bluzek. Ubrania z materiału cupro można prać w pralce. Dodatkowo materiał ten jest odporny na rozciąganie w wysokich temperaturach oraz na zagniecenia. Do prania najlepiej jednak użyć detergentów przeznaczonych do prania tkanin delikatnych, w trybie ręcznym – dzięki temu ubrania będą nam dłużej służyły.   Rodzaje materiałów. Materiały syntetyczne Materiały syntetyczne, podobnie jak sztuczne, są produkowane w laboratoriach. Odróżnia ich jednak od nich to, że powstają ze składników niewystępujących naturalnie w przyrodzie.   Poliester – wady i zalety Poliester jest materiałem otrzymywanym z pochodnych ropy naftowej w wyniku syntezy chemicznej. Na początku procesu powstają drobne płatki, które są odpowiednio topione, by później uzyskać z nich włókno. Jest to materiał tani w produkcji i powszechnie dostępny. Czytaj także: Jak prasować poliester i inne syntetyczne materiały? Największą zaletą tego materiału jest wyjątkowa łatwość jego pielęgnacji. Ma niską higroskopijność, a to oznacza, że jest odporny na plamy. Jest sprężysty oraz wytrzymały i szybko wraca do pierwotnego stanu po wystąpieniu zagnieceń. Nie niszczy się podczas prania i nie rozciąga się. Nosząc ubrania z tego materiału, musimy jednak pamiętać, że jest on mało przewiewny i wzmaga pocenie się, co może stanowić duży problem w okresie letnim. Niektóre osoby mogą odczuwać dyskomfort podczas noszenia ubrań z poliestru – może być dla nich nieprzyjemny w dotyku. Poliester również łatwo się elektryzuje. Nie jest odpowiednim materiałem do stylizacji formalnych. Nie poleca się go do szycia garniturów i eleganckich garsonek. Jego niewielka domieszka może jednak sprawić, że ubrania – na przykład wełniane – łatwiej się układają i mniej gniotą. Podczas prasowania poliestru i innych syntetycznych materiałów należy uważać na możliwość przypalenia ich. Tradycyjnym żelazkiem można je prasować wyłącznie w najniższych temperaturach. Żelazko z generatorem pary dzięki technologii iCare niweluje ten problem – ustawiona automatycznie temperatura jest bezpieczna dla wszystkich tkanin.   Poliamid – do czego nadaje się najlepiej? Poliamid, inaczej nazywany nylonem, jako materiał zaczął być wykorzystywany w latach 40. XX wieku. Pierwszymi produktami, jakie z niego powstały, były pończochy. Były one wtedy tańszą alternatywą dla drogich pończoch wykonanych z jedwabiu. Współcześnie poliamid jest bardzo często wykorzystywany do produkcji strojów kąpielowych i odzieży sportowej. Bywa również stosowany jako dodatek w okryciach wierzchnich: płaszczach czy kurtkach. Zaletą tego materiału jest wysoka odporność mechaniczna, dzięki czemu ubrania są mało podatne na wycieranie czy rozdarcie. Dodatkowo poliamid nie gniecie się, przez co nie wymaga prasowania. Ze względu na jego sztywność i nieprzewiewność nie nadaje się na bluzki, sukienki czy spodnie.   Akryl i jego właściwości Akryl to materiał uzyskiwany w wyniku syntezy chemicznej, który swoim wyglądem ma przypominać wyroby wełniane. Jest uznawany za materiał bardzo niekomfortowy w noszeniu. Swetry wykonane z akrylu nie będą nas grzały tak, jak te wykonane z wełny. Dodatkowo materiał ten nie jest przewiewny – bardzo szybko można się w nim spocić. Zaletą ubrań akrylowych jest to, że mogą stanowić alternatywę dla osób uczulonych na wełnę. Są one też proste w pielęgnacji – mogą być normalnie prane w pralce z dodatkiem ulubionych proszków czy płynów. Nie są też podatne na zagniecenia, dzięki czemu ubrania nie muszą być prasowane.   Elastan – najważniejsze cechy Elastan (zwany też lycrą lub spandexem) jest stosowany jako dodatek do materiałów (najczęściej bawełnianych), polepszając ich właściwości. Jego włókna są bardzo elastyczne i rozciągliwe, a także odporne na zabrudzenia. Nie wymagają dużych zabiegów pielęgnacyjnych, łatwo się piorą i nie gniotą się. Szyje się z nich najczęściej bieliznę, rajstopy, stroje kąpielowe, odzież sportową.

Przejdź do części drugiej: - Encyklopedia wiedzy o ubraniach, cz. 2. Tkanina czy dzianina? Rodzaje splotów? Autorką tekstu jest Katarzyna Stańko, właścicielka bloga kasiagosposia.pl